Het duurt nog even. Kerst mag nog gevierd en de oliebollen moeten nog op, maar daarna is het al snel Blue monday. Deze dag wordt sinds 2005 gehypet als de meest depressieve dag van het jaar. Een Britse pseudo-psycholoog had uitgerekend dat op die dag de stemming van de meeste mensen het laagst was. Goede voornemens zijn gestrand, vrije dagen zijn nog ver weg en het is donker en koud op straat. Het begrip is blijven hangen, en er is elk jaar veel aandacht voor.
De blauwe maandag zoals ik hem vroeger kende, had een heel andere betekenis. Als je ergens een blauwe maandag had gewerkt, dan had je het niet lang volgehouden in deze baan. Blauw staat hier voor onbetekenend, futiel ofwel een korte periode. Waarom juist blauw deze betekenis heeft gekregen, is niet duidelijk.
Een blauwe maandag is natuurlijk zo blauw als je hem zelf maakt. Want de gedachten die je hebt, bepalen je gevoel. En het mooie is, je hoeft je gedachten niet te geloven, het zijn maar gedachten, en soms hebben je gedachten niet het beste met je voor. Ze komen spontaan op en soms komt er een gedachte die ronduit negatief zijn. Onze hersenen werken zo, daar kan je niets aan doen. Wat je wel kunt doen is bepalen met welke gedachten je mee wilt gaan. Heel veel van die spontane gedachten zijn onzin. En door niet mee te gaan in je negatieve gedachten (die vaak in eens stroom komen) kun je zelf bepalen hoe je je wilt voelen. Laat vervelende gedachten dus binnenkomen en weer voorbijgaan en haak in op prettige gedachten. Zo kom ook jij Blue Monday wel door. En om je daar helemaal goed op voor te bereiden kan je meedoen met het ‘beat blue monday’ nieuwjaarsbosbad op zondag 14 januari. Een mogelijkheid om je gedachten even helemaal los te laten en in het moment te zijn. Je kan je nog aanmelden voor dit bosbad.
Word je weleens overvallen door sombere gedachten, die leiden tot sombere gevoelens, en weet je niet goed hoe je die gedachten kunt keren? Wandelcoaching kan jou helpen om duidelijkheid te krijgen en te ontdekken waar die gedachten vandaan komen, en belangrijker, hoe je hier mee om kunt gaan. Als je wilt kun je een kennismakingsgesprek met me inplannen, waarin we kunnen bespreken of en hoe wandelcoaching door mij jou kan helpen.
Meer inspiratie?
Wil je vaker geïnspireerd worden, en op de hoogte zijn van de data van
mijn bosbaden? Schrijf je dan in voor mijn inspiratiemail. Ik deel daar
geregeld over ontspannen in de natuur, burn-out preventie, persoonlijke
ontwikkeling en wat me maar te binnen schiet. Inschrijven is
gemakkelijk, met onderstaand formulier. Uitschrijven ook, met een druk op de knop onderaan iedere
e-mail die je van me krijgt.
“Ik ben OK, jij bent OK”. Toen ik deze uitspraak jaren geleden voor het eerst hoorde, vond ik daar wel wat van. “Ik ben OK”? Nou, dat viel wel mee. En of de ander OK was? Dat moest ik eerst nog maar zien. Nu – vele jaren later – helpt deze uitspraak me vaak in gesprekken met coachees, die worstelen met hun zelfbeeld, en zichzelf helemaal niet goed vinden zoals ze zijn. Zo had ik laatst een coachee die last had van perfectionisme en zichzelf geen ontspanning gunde zolang haar takenlijst niet was afgevinkt. En aan die takenlijst kwam nooit een eind, want er was altijd wel iets te doen. Ze gunde zichzelf geen rust, want ergens in haar was een stem die zei dat ze dat niet verdiende.
De bron van de uitspraak “Ik ben OK, jij bent OK”
De uitspraak “Ik ben OK, jij bent OK” komt uit de Transactionele Analyse (TA), een persoonlijkheidstheorie uit de jaren ’50 en ’60, ontwikkeld door Eric Berne. In deze benadering gaan we ervan uit dat ieder mens verantwoordelijk is voor zijn eigen gedrag — én voor de fouten die hij maakt. Maar: gedrag en de persoon zélf zijn twee verschillende dingen.
Een mens is altijd OK. Ook als het gedrag dat iemand laat zien dat misschien niet is. Het helpt daarom om je oordeel even uit te stellen, en nieuwsgierig te blijven naar de intentie achter iemands gedrag; inclusief dat van jezelf.
Vensters op de wereld
In de TA heeft men het over vier zogenoemde levensposities. Die bepalen hoe je naar jezelf én naar de ander kijkt. Je kunt het zien als vier vensters waardoor je de wereld bekijkt:
Ik ben OK, jij bent OK — de gezonde, evenwichtige positie
Ik ben OK, jij bent niet OK — de arrogante of afstandelijke positie
Ik ben niet OK, jij bent OK — de hulpeloze of afhankelijke positie
Ik ben niet OK, jij bent niet OK — de hopeloze, cynische positie
Welke positie je inneemt, is meestal niet bewust gekozen. Ze ontstaat door ervaringen, opvoeding en overtuigingen die je in de loop van je leven hebt opgedaan. En soms blijf je hangen in een bepaald venster, ook als dat je niet meer helpt.
Jouw venster beïnvloed de manier waarop je in het leven staat
Iedereen heeft in de loop van zijn leven een ‘voorkeursvenster’ ontwikkeld waar hij graag door kijkt en dat lijdt tot een andere houding in het leven. Een paar voorbeelden:
Ik ben OK, jij bent OK (de gezonde positie) + +
Ilse is tevreden. Ze heeft fijn gewerkt, goed samengewerkt en besluit op weg naar huis nog even van de zon te genieten op een bankje. Ze voelt zich in balans met zichzelf én met de wereld.
Ik ben OK, jij bent niet OK (de arrogante positie) + –
Frits heeft een sterk rapport geschreven, maar moppert: “De opdrachtgever doet er toch niks mee en mijn collega’s hebben me nauwelijks geholpen.” Hij voelt zich beter dan de ander, en blijft gefrustreerd achter.
Ik ben niet OK, jij bent OK (de hulpeloze positie) – +
Frank voelt zich dom als hij hulp moet vragen aan zijn collega Evelien. “Zij weet altijd wat ze moet doen,” denkt hij. Hij voelt zich minder dan de ander, onzeker en afhankelijk.
Ik ben niet OK, jij bent niet OK (de hopeloze positie) – –
Paula is moe. Het werk loopt niet, thuis is het chaos en niemand lijkt haar te helpen. “Ik kan het niet, en zij ook niet,” denkt ze. Ze voelt zich machteloos en alleen.
Jouw voorkeursvenster
Iedereen heeft een ‘voorkeurspositie’: een raam waar je het vaakst door naar de wereld kijkt. Soms is dat helpend, soms niet. Zit je bijvoorbeeld vaak in de “ik ben niet OK, jij bent wel OK”-positie, dan voel je je snel onzeker of minderwaardig. Je vergelijkt jezelf constant met anderen en stelt hoge eisen aan jezelf.
Goed nieuws: je kunt leren om van venster te wisselen. Niet door jezelf iets op te leggen, maar door bewust te worden van je automatische reacties — en vriendelijker te worden voor jezelf.
Wil je zelf oefenen?
Hier is een oefening om je eigen positie eens onder de loep te nemen:
Stap 1 – Herken je kritische gedachten Noteer een gedachte die je de afgelopen week had, waarin jij jezelf kleiner maakte of negatief beoordeelde. Bijvoorbeeld: “Ik ben niet goed genoeg.” “Die ander doet het veel beter dan ik.”
Stap 2 – Onderzoek de bron Vraag jezelf af:
Klinkt deze gedachte als iemand uit je verleden?
Is het écht waar?
Wat zou je tegen een vriend(in) zeggen die dit over zichzelf dacht?
Stap 3 – Zet er een mildere gedachte tegenover Formuleer een nieuwe zin vanuit de positie “Ik ben OK, jij bent OK”. Bijvoorbeeld:
“Ik hoef niet perfect te zijn om goed genoeg te zijn.”
“Ook ik mag fouten maken. Dat maakt me niet minder.”
“Ik ben de moeite waard, gewoon zoals ik ben.”
Kies er één en herhaal die regelmatig tegen jezelf. Schrijf hem op een post-it of bewaar hem in je telefoon.
Tot slot
Ook ik voel me soms minder dan een ander, of trek me terug in een ‘niet OK’-gevoel. Het is menselijk. Maar het is niet iets waar je in hoeft te blijven hangen.
Wil je hiermee aan de slag, en zou je het fijn vinden om dat samen met mij te doen? Je bent welkom voor wandel- of online coaching. Samen onderzoeken we wat jij nodig hebt om vaker vanuit het venster “Ik ben OK, jij bent OK” te leven. Klik op de knop hieronder om een kennismakingsgesprek in te plannen.
Wil je vaker geïnspireerd worden, en op de hoogte zijn van de data van mijn bosbaden? Schrijf je dan in voor mijn inspiratiemail. Ik deel daar geregeld over ontspannen in de natuur, burn-out preventie, persoonlijke ontwikkeling en wat me maar te binnen schiet. Inschrijven kan via het formulier hieronder. Uitschrijven is altijd met één klik geregeld.
Je innerlijke bus zit vol subpersonen. Hoe meer je je daarvan bewust bent, hoe beter je zelf het stuur in handen kunt hebben. Voice dialogue helpt daarbij.
Want wie zit er achter het stuur van jouw bus?
Er zijn van die weken, die net even wat voller zijn dan andere weken. Niets mis mee, maar soms is het allemaal best een beetje veel. En als ik dan niet uitkijk, kan er dan ineens iemand het stuur overnemen van mijn innerlijke Bus. De innerlijke bus met subpersonen is een begrip uit Voice dialogue en ik pas deze metafoor regelmatig toe in mijn coachpraktijk in Schiedam.
Een innerlijke bus vol subpersonen
Misschien herken je dat wel. Je loopt na een drukke dag in de supermarkt (je hoofd misschien bewust of onbewust vol zorgen over de toestand in de wereld) om je avondeten te kopen en hebt ineens zin om iets extra’s te kopen; chocolade bijvoorbeeld. Maar dat stond helemaal niet op je lijstje, en bovendien wilde je wat minderen met snoepen. Een tweestrijd speelt zich af in je hoofd. Hier zijn twee subpersonen aan het woord. De ene subpersoon is de verstandige; de andere de genieter, of misschien wel de trooster. Deze subpersonen zijn allemaal passagiers van jouw innerlijke Bus. En ze vechten op dat moment om het stuur van de Bus. Want wie het stuur heeft, bepaalt welke kant het op gaat. In dit voorbeeld, wordt de chocolade gekocht of niet. De (innerlijke) Bus is een begrip uit een coachings- en therapiemethode die Voice dialogue heet. Deze methode is in de jaren 70 ontwikkeld door het Amerikaanse echtpaar Hal en Sidra Stone.
De innerlijke bus ontstaat al in de wieg!
Zij gaan ervan uit dat je als je geboren wordt één individu bent en dat naarmate je je verder ontwikkelt er subpersonen ontstaan als gevolg van interacties die je met anderen hebt. Dat begint al in de wieg. Als je als baby lacht, krijg je positieve aandacht en daar wil je meer van. Zo wordt de ‘pleaser’ geboren. Als je huilt wordt daar minder positief op gereageerd. Je leert dan onbewust dat je die emotie maar beter niet kan laten zien en dan kan het zijn dat de ‘sterke’ zich gaat ontwikkelen. De sterke slikt zijn gevoelens in, en laat niet merken dat hij geraakt is. Zo heeft iedereen allerlei verschillende subpersonen in zich, die als doel hebben het individu te beschermen en veilig te houden. De subpersoon die het meeste aan het stuur van de bus zit wordt de primaire subpersoon genoemd. Mensen zijn zich meestal niet bewust van het feit dat er een subpersoon aan het stuur zit, omdat ze helemaal samenvallen met de primaire subpersoon. Iemand zegt bijvoorbeeld dat hij een perfectionist is, maar in feite heeft hij een perfectionist aan het stuur van zijn Bus zitten.
De perfectionist als subpersoon, met de levensgenieter in de kofferbak
Mensen die veel van zichzelf eisen en willen dat alles wat ze doen perfect is, hebben een perfectionist als primaire subpersoon. Tegenover elke primaire subpersoon staat een verstoten subpersoon. Dat is de subpersoon die als het ware in de kofferbak van de bus zit en daar niet uit mag komen. In het geval van de perfectionist kan de verstoten subpersoon de ‘levensgenieter’ zijn. Zo nu en dan zal die tevoorschijn komen, als de individu moe is van zijn perfectionistische gedrag. Maar dat zorgt voor de perfectionist voor een situatie die heel onveilig voelt. Door zich perfectionistisch te gedragen, kreeg hij altijd erkenning van anderen en dat stimuleerde zijn zelfwaardering. Dat gaat niet goed samen met het losse van de levensgenieter. De levensgenieter wordt dus maar snel weer naar de kofferbak verbannen, waarbij een andere subpersoon: de ‘interne criticus’ de ‘perfecionist’ ondersteunt, met woorden als: “dat kan je toch niet maken? Je bent een luie donder als je niet eerst die klus afmaakt”. (De interne criticus is nooit een aardige stem merk je al aan dit voorbeeld) Het is de kunst om je bewust te worden van alle verschillende subpersonen in je bus. Als je die in beeld hebt, krijg je zelf weer controle over de bus. Met voice dialogue gaat de coach of therapeut via de cliënt in gesprek met de verschillende subpersonen. Dat heeft niet als doel een subpersoon uit de Bus te zetten, want ze hebben allemaal een belangrijke functie. Het doel is inzicht te geven in het bestaan van de subpersonen, zodat de cliënt een bewuste keuze kan maken voor wie hij aan het stuur laat. De coach of therapeut zal eerst via de cliënt met de primaire subpersoon praten en vervolgens met de verstoten subpersoon. De cliënt zal ten slotte als ware hij een buitenstaander naar de subpersonen kunnen kijken. Hierdoor worden de subpersonen inzichtelijke en dat kan ertoe leiden dat de cliënt meer de regie kan pakken in zijn leven.
Een wijntje van de ‘genieter’ voor de ‘verstandige’
En hoe verging het mij in de supermarkt? Ik was moe en kocht naast de gezonde maaltijd een flesje wijn. Want hé, de genieter wil ook wel eens wat zo halverwege een intensieve week. En toen nam de verstandige het weer over, genoot van het wijntje, en tikte dit bericht. Zo kan het gaan met subpersonen in de innerlijke Bus.
Misschien vind je dit ook interessant:
Om goed in je vel te zitten en rust in je innerlijke bus te houden, bied ik regelmatig bosbaden aan in Schiedam, Vlaardingen en Rotterdam. Je kan een bosbad boeken via mijn agenda. Je kunt ook een gratis ‘burn-out preventiegesprek’ met mij inplannen als je voelt dat je je innerlijke bus soms niet onder controle hebt.
Meer inspiratie?
Wil je vaker geïnspireerd worden, en op de hoogte zijn van de data van
mijn bosbaden? Schrijf je dan in voor mijn inspiratiemail. Ik deel daar
geregeld over ontspannen in de natuur, burn-out preventie, persoonlijke
ontwikkeling en wat me maar te binnen schiet. Inschrijven is
gemakkelijk, met onderstaand formulier. Uitschrijven ook, met een druk op de knop onderaan iedere
e-mail die je van me krijgt.
Omgaan met moeilijke emoties en de rol van de natuur
Soms wordt je overspoeld door moeilijke emoties. Hoe ga je daarmee om, en hoe vind je de weg terug naar innerlijke rust? Als je mij al wat langer volgt, zal het je niet verbazen dat voor mij de natuur heel helpend is bij het omgaan met moeilijke emoties. Maar wat gebeurt er nu eigenlijk als je overspoeld wordt door emoties? En hoe kan je de natuurlijke omgeving benutten om emoties te begrijpen en te reguleren. Ik introduceer hier de ‘Window of Tolerance’ (Siegel, 1999). Dit is een handige tool om jou te helpen je balans te (her)vinden. Ik laat je zien hoe je emoties kunt herkennen en begrijpen, maar ook hoe je ze kunt beheersen, zodat je vanuit een plek van rust en zelfverzekerdheid kunt leven en handelen. Want moeilijke emoties zullen er altijd zijn, en ze hoeven niet weg, want dat zou zijn alsof je de spreekwoordelijke bal onder water probeert te houden. Op een gegeven moment houd je dat niet meer, en dan vliegt die bal met een harde klap in je gezicht. Maar je kunt wel op een manier met moeilijke emoties omgaan die jou minder energie kost.
De functie van emoties
Hoewel emoties complex zijn en verschillende psychologische benaderingen er verschillende meningen over hebben, is één ding duidelijk: emoties hebben een belangrijke functie. Ze zijn als een kompas dat jou iets vertelt over de situatie waarin je je bevindt. Angst beschermt je bijvoorbeeld tegen dreigend gevaar, terwijl vertrouwen je in staat stelt om verbinding te maken met anderen. Daarom is het belangrijk om emoties niet te negeren, maar ze juist te omarmen als een waardevolle gids in jouw leven, zodat je leert omgaan met moeilijke emoties.
Moeilijke emoties hebben een begin en een eind
Zelfs wanneer emoties verstoord zijn door factoren zoals depressie, burn-out of trauma, hebben ze een begin en een einde. Dit inzicht is van onschatbare waarde. Het betekent dat je erop kunt vertrouwen dat als je een heftige emotie ervaart, dit een tijdelijke staat van zijn is. Bedenk maar als je schikt, omdat je terwijl je rustig over straat loopt bijna omver gereden wordt door een flitsbezorger. Ik weet niet hoe het met jou is, maar ik ervaar dan een heftige emotie (voornamelijk angst en boosheid). Maar deze emotie ebt al snel weer weg. Als jouw innerlijke kompasnaald ontregeld is, door langdurige stress, of trauma uit het verleden, kan het zijn dat je langer dan nodig is blijft hangen in deze moeilijke emoties. Je kan dan niet langer blindelings vertrouwen op je emoties.
Dr. Siegel’s theorie over de Window of Tolerance biedt een inzichtelijke manier om te begrijpen hoe emoties gedurende de dag schommelen. Wanneer je je in je optimale spanningsniveau bevindt, kun je gedachten en gevoelens effectief verwerken en ben je open voor anderen. Echter, wanneer je “boven je raampje” zit, ben je te gespannen en kun je in een ‘vluchten of vechten’ reflex schieten. Als je “onder je raampje” zit, voel je je juist lusteloos en afstandelijk.
Het goede nieuws is dat deze pieken en dalen niet eeuwig duren. Je lichaam en hersenen zijn niet ontworpen om voortdurend gespannen te zijn. Er komt altijd een moment waarop je je beter voelt en vanuit helderheid en ontspanning beslissingen kunt nemen. Soms gebeurt dit vanzelf, maar soms moet je actief stappen ondernemen om terug te keren naar je ‘raampje’. Hierna bespreek ik drie stappen, waarmee je kunt omgaan met moeilijke emoties.
Hoe keer je terug in je ‘window of tolerance’?
Herken dat er een moeilijke emotie is
Begin met het bewustzijn van je lichaam: Emoties manifesteren zich vaak fysiek voordat we ze mentaal herkennen. Let op signalen zoals gespannen spieren, een snellere hartslag, zweten, of een knoop in je maag. Dit zijn vaak indicatoren van emotionele spanning. Tijdens mijn coachsessies nodig ik je uit om in contact te komen met je lichaam en te ervaren waar je jouw emoties kunt voelen.
Ervaar een wandeling eens als een reis naar binnen: Observeer terwijl je door natuur wandelt hoe je je voelt. Laat je oortjes en podcast thuis en merk op wat er gebeurt. Misschien merk je dat de rustgevende geluiden van de natuur je kalmeren, of dat een bepaalde plek juist spanning in je losmaakt. Deze momenten zijn waardevol om te verkennen.
Houd een emotioneel dagboek bij: Schrijf dagelijks op welke emoties je hebt ervaren en welke situaties ze hebben getriggerd. Dit helpt bij het identificeren van patronen in je emotionele reacties.
Geef je emoties namen: Leer de taal van emoties spreken. In plaats van simpelweg te zeggen dat je je “slecht” voelt, probeer specifiek te benoemen of je verdrietig, boos, angstig, of gefrustreerd bent. Dit helpt om je emoties te begrijpen en ermee om te gaan. In mijn coachssessies help ik je bij het vinden van de juiste woorden om je emoties te beschrijven. Samen kunnen we deze emotietaal ontwikkelen om je innerlijke wereld beter te begrijpen.
Onderzoek jouw spanning en triggers
Zelfreflectie: Neem regelmatig de tijd om dieper in te gaan op de oorzaken van je emoties. Vraag jezelf af waarom je je op een bepaalde manier voelt en wat de onderliggende triggers kunnen zijn. In mijn coachsessies is dit meestal ook onderwerp van gesprek. Samen duiken we dieper in je emoties en onderzoeken we de oorzaken ervan. Ik stel jou vragen, zoals waarom bepaalde situaties je raken en welke patronen je kunt identificeren.
Identificeer patronen: Kijk naar terugkerende situaties of mensen die specifieke emoties bij je opwekken. Dit kan je helpen om specifieke triggers te herkennen.Tijdens onze sessies moedig ik je aan om zelfreflectie te beoefenen. Dit helpt je om inzicht te krijgen in jezelf en je emoties beter te begrijpen.
Praat erover: Soms kan het delen van je emoties met een vertrouwenspersoon, zoals een vriend, familielid, of coach, je helpen om ze beter te begrijpen en te verwerken. Dit kan jou waardevolle inzichten bieden. Ik bied in mijn coaching een veilige ruimte waarin je vrijuit kunt delen wat er in je omgaat. Ik luister aandachtig naar je verhaal zonder oordeel.
Moeilijke emoties reguleren
Ademhalingsoefeningen: Diepe ademhalingsoefeningen kunnen onmiddellijke verlichting bieden bij spanning. Probeer langzaam in te ademen door je neus, de adem even vast te houden, en vervolgens langzaam uit te ademen door je mond. Laat je uitademing langer duren dan je inademing. Herhaal dit meerdere keren.
Mindfulness en meditatie: Deze praktijken kunnen je helpen om in het moment te blijven en je emoties met acceptatie te observeren zonder oordeel. Ze bevorderen emotionele stabiliteit en veerkracht. Tijdens mijn coachsessies geef ik je hier tips voor. Een bosbad is ook een manier om helemaal in het moment te zijn.
De natuur als bondgenoot: De natuur zelf kan dienen als een krachtige bondgenoot in het proces van emotieregulatie. Je zult ontdekken hoe de rust en schoonheid van de natuur je kunnen helpen om emoties te reguleren en innerlijke rust te vinden. Beweging in de natuur stimuleert de afgifte van endorfines, waardoor je je beter voelt. Daarom coach ik ook al wandelend en niet tussen vier muren.
De rol van ‘glimmers’ bij moeilijke emoties
Tegenover triggers staan ‘glimmers’. Waar triggers moeilijke emoties kunnen oproepen, hebben glimmers een kalmerende en ontspannende invloed op jouw zenuwstelsel. Glimmers zijn positieve ervaringen, gedachten, gevoelens of activiteiten die ons lichaam in een staat van rust en veiligheid kunnen brengen. Hierdoor vertraagt onze hartslag, vermindert onze ademhaling en ervaren we een gevoel van kalmte.
Glimmers kunnen zeer persoonlijk zijn en variëren van persoon tot persoon. Voor de ene persoon kan het luisteren naar ontspannende muziek een glimmer zijn, terwijl het voor een ander misschien tijd doorbrengen in de natuur is. Het kan ook gaan om sociale interactie met dierbaren, het beoefenen van meditatie of het uitoefenen van creatieve activiteiten. Het belangrijkste is dat glimmers individueel afgestemd zijn op wat voor een persoon werkt om stress te verminderen. In mijn coachingssessies gaan we op zoek naar wat voor jou glimmers zijn. Ook hier is zelfreflectie weer een belangrijke sleutel om te gaan ontdekken hoe jij kunt omgaan met moeilijke emoties, en hoe je glimmers daarbij kunt inzetten.
Wil jij gaan ontdekken wat jouw triggers en glimmers zijn? Dan nodig ik je uit om de kracht van coaching in de natuur te komen ervaren. Neem contact op als je hier meer over wilt weten.
Meer inspiratie?
Wil je vaker geïnspireerd worden, en op de hoogte zijn van de data van
mijn bosbaden? Schrijf je dan in voor mijn inspiratiemail. Ik deel daar
geregeld over ontspannen in de natuur, burn-out preventie, persoonlijke
ontwikkeling en wat me maar te binnen schiet. Inschrijven is
gemakkelijk, met onderstaand formulier. Uitschrijven ook, met een druk op de knop onderaan iedere
e-mail die je van me krijgt.
Een overprikkeld brein. Veel mensen hebben er last van. Charlotte Labee heeft er zelfs een boek aan gewijd, getiteld ‘Een overprikkeld brein; meer rust en balans in 10 weken!’, waarin ze belooft dat je binnen een relatief korte tijdspanne meer rust en balans kunt vinden. Als het zo simpel was, dan had ik deze blog niet geschreven, en liepen er heel wat minder mensen rond met spanningsklachten zoals hyperventilatie, hoofdpijn, vermoeidheid, onrustig slapen en prikkelbaarheid – om er maar een paar te noemen. Haar boek geeft zeker waardevolle inzichten. In mijn coachingstrajecten en bosbaden heb ik ook aandacht voor het overprikkelde brein. Maar een overprikkeld brein genezen duurt wel wat langer dan tien weken naar mijn idee.
Wat is nu eigenlijk de oorzaak van een overprikkeld brein? Wat zijn de symptomen, en wat kan je eraan doen. Daarover gaat dit artikel. De helende kracht van de natuur komt daarbij zeker aan bod. Want dat dit een belangrijke remedie is tegen een overprikkeld brein staat voor mij als een paal boven water.
De oorzaak van een overprikkeld brein
We zijn als mens niet in hetzelfde tempo mee-ontwikkeld als de moderne samenleving. Ons brein is nog precies zo als voor de industriële revolutie en is geënt op het leven in de natuur. Hierdoor wordt ons brein overmatig belast en overgestimuleerd als we in een niet-natuurlijke omgeving zijn. En paar specifieke oorzaken van een overprikkeld brein zijn:
Digitale Overbelasting: Smartphones, tablets en computers hebben ons veel gebracht. Maar ze zijn ook een integraal onderdeel van ons dagelijks leven geworden. Wordt jij ook onrustig als je je telefoon bent vergeten mee te nemen? Je mist dan toch iets voor je gevoel. Wat je mist is de constante stroom van informatie, meldingen en berichtjes. Maar deze legt ook een enorme druk op je denkvermogen en verhindert vaak dat je je broodnodige rust neemt.
Werkgerelateerde stressoren: Door de moderne technolgoie blijft het lijntje met het werk vaak ook buiten werktijd om open. Dit kan tot stress leiden, wat ook weer voor een overprikkeld brein kan zorgen. Er wordt tegenwoordig ook veel meer dan vroeger de nadruk gelegd op beschikbaarheid en productiviteit.
Sensorische overload: Ruim driekwart van de Nederlanders woont in een stedelijke omgeving. Hier heersen lawaai, felle lichten en visuele prikkels. Dit kan ook maken dat het zenuwstelsel overweldigen raakt en dit kan bijdragen aan de uitputting van cognitieve reserves.
Slaaptekort: Onvoldoende slaap heeft niet alleen invloed op de fysieke gezondheid, maar ook op de cognitieve vermogens. Een tekort aan slaap verhoogt de gevoeligheid voor overprikkeling.
Symptomen van een overprikkeld brein
Dat je brein overprikkeld is, kan je merken aan diverse symptomen:
Ademhalingsproblemen en hyperventilatie: Overprikkeling kan leiden tot verhoogde ademhalingsfrequentie en hyperventilatie, wat leidt tot duizeligheid en een gevoel van verstikking.
Chronische hoofdpijn: De voortdurende spanning die gepaard gaat met een overbelast brein kan leiden tot frequente en pijnlijke hoofdpijn.
Aanhouderende vermoeidheid: Het brein vereist aanzienlijke energie, en wanneer het voortdurend wordt blootgesteld aan prikkels, kan dit leiden tot constante vermoeidheid en uitputting.
Verstoord slaappatroon: Een overbelast brein heeft moeite met het loslaten van prikkels, wat leidt tot moeilijkheden bij het in slaap vallen, frequent wakker worden en onrustige dromen.
Emotionele labiliteit: Overprikkeling kan de emotieregulatie belemmeren, wat leidt tot prikkelbaarheid, stemmingswisselingen en een lage frustratiedrempel.
Wat te doen als je last hebt van overprikkeling?
Gelukkig zijn er meerdere strategieën om het brein te kalmeren en de balans te herstellen. Ik besteed hier in mijn coachtrajecten vaak ook aandacht aan als er sprake is van een overprikkeld brein:
Digitale detox en beperking: Bewustwording van het digitale gebruik en het nemen van regelmatige pauzes kunnen helpen om de informatiestroom te verminderen. Bewuste keuzes maken dus van wanneer je online wilt zijn, en wat je online wilt meemaken. Het maakt verschil of je gezellige poezenfilmpjes kijkt of in de giftige stroom duikt van reacties die je soms op social media ziet.
Stressbeheersingstechnieken: Het aanleren van vaardigheden zoals meditatie, diepe ademhaling en spierontspanning kan het zenuwstelsel kalmeren en veerkracht vergroten. Hier zijn online (misschien een beetje contra-intuïtief als ik het heb over een digitale detox) verschillende tools voor te vinden. Denk ook eens aan yoga nidra (de zogenaamde slaapyoga) of ga een keer bosbaden.
Tijd voor zelfzorg: Actief tijd vrijmaken voor ontspanning en hobby’s die jou plezier geven, kan de belasting van het brein verminderen. Sommige mensen hebben er moeite mee om hier tijd voor te maken. Dan kan het helpen om hier een vast moment in de week voor te prikken in je agenda en jezelf dan ook echt te committeren aan die afspraak. Zo ga ik elke donderdagavond zingen bij mijn popkoor. Zingen is ook een remedie tegen stress waarmee de nervus vagus wordt gestimuleerd. Maar dat is weer een onderwerp voor een heel andere blog.
Optimalisatie van je slaapomgeving: Het creëren van een rustige, donkere en comfortabele slaapomgeving, samen met het handhaven van een consistente slaaproutine, kan de kwaliteit van je slaap verbeteren. Neem je slaap serieus. Dit is de tijd waarin jouw overprikkelde brein kan herstellen van alle input die het overdag te verwerken heeft gekregen. Slaapgebrek kan tot schade aan de hersenen leiden.
Lichaamsbeweging: Lichaamsbeweging is een krachtige bondgenoot bij het kalmeren van een overprikkeld brein. Matige inspanning, zoals wandelen, joggen, fietsen , yoga of een bosbad, stimuleert de afgifte van endorfines – natuurlijke chemische stoffen in de hersenen die bekend staan om hun positieve invloed op stemming en stressvermindering. Bovendien helpt regelmatige beweging de bloedstroom naar de hersenen te verbeteren, wat kan bijdragen aan cognitieve helderheid en algehele mentale veerkracht. Beweging in de natuur is daarbij nog heilzamer, doordat hier de overprikkeling van de stedelijke omgeving afwezig is en – zoals ik hiervoor al aanstipte – je brein is afgestemd op verblijf in een natuurlijke omgeving.
Voeding: Net zoals jouw lichaam de juiste voeding nodig heeft om goed te functioneren, heeft ook je brein hoogwaardige voedingsstoffen nodig om optimaal te werken, vooral wanneer het wordt blootgesteld aan veel prikkels. Voedingsmiddelen rijk aan antioxidanten, vitamines en mineralen – zoals verse groenten en fruit, volle granen, noten, zaden en vette vis (of als je net als ik vegetariër bent een supplement met Omega 3 vetzuren) – kunnen bijdragen aan een gezonde hersenfunctie.
Ik nodig je uit …
Voor mij is de natuur een lifesaver. Ik trek er regelmatig op uit om in de natuur te zijn om te herstellen van alle prikkels die ik meekrijg. Ik nodig je uit om met me mee te gaan. In een bosbad als je toe bent aan ontspanning en je de verbinding met de natuur en jezelf wilt herstellen. Of in een coachingstraject als je een verandering in je leven wilt, waar je ondersteuning bij kunt gebruiken.
“Ik ben mijn gevoel van richting kwijt. Eigenlijk heb ik nooit geweten wat ik wilde worden. De opleiding social work deed ik, omdat iedereen vond dat ik zo goed kan luisteren. Maar al tijdens de opleiding wist ik dat dit het niet was voor mij. Maar wat dan wel? Ik weet het nu jaren en baantjes later nog steeds niet, en ik ben bang dat ik het nooit zal weten”.
Ik hoor het vaker van mensen die in hun jeugd hun vader of moeder verloren zijn. Er is een bepaalde richtingloosheid in hun leven, ze weten niet hoe ze hieraan kunnen ontsnappen, en dat weegt zwaar op ze. Zo ook bij deze coachee tijdens een wandeling in Schiedam. Ze was haar moeder verloren toen ze nog kind was en had nooit de ruimte gevoeld om stil te staan bij wat ze nu later écht wilde worden. Ze had haar opleiding wel afgemaakt, maar bij haar eerste baan als hulpverlener liep ze bijna tegen een burn-out op. Daarna volgden nog andere banen buiten de hulpverleningssector waar ze na verloop van tijd weer op uitgekeken was. Ze wist nog altijd niet wat ze later wilde worden, en dat later was voor haar gevoel nu toch echt aangebroken, ze had geen gevoel van richting in haar leven, en dat wilde ze vinden. Dat was voor haar de aanleiding om mij in te schakelen voor een coachtraject.
Voor veel jongeren is het lastig om hun studiekeuze te bepalen, daarin zijn mensen die op jonge leeftijd hun vader of moeder verloren niet uniek. Wat wel uniek is, is dat ze hun studiekeuze in veel geval laten bepalen door wat de mensen om hen heen aan kwaliteiten in ze zien, zonder dat die kwaliteiten aansluiten op wat ze nu echt willen. Je kent misschien dit plaatje wel:
Dit is het Ikigai model. Ikigai is een Japans concept dat staat voor datgene waar jij betekenis uit haalt, waar jij je bed voor uitkomt. ‘Iki’ betekent leven, en ‘gai’ waarde of doel. In je ikigai komen vier elementen samen: dat waar je van houdt, dat wat de wereld nodig heeft, dat waarvoor je betaald kunt worden en dat waar je goed in bent. Als je passie, je missie, je beroep en je roeping samenvallen, heb je je ikigai gevonden. Klinkt goed toch? Maar het is nog niet zo eenvoudig je ikigai te vinden. En zeker voor mensen die als kind hun vader of moeder verloren zijn, kan het lastig zijn om richting te vinden. En hier is waarom.
Gevoel van richting kwijt : oorzaken bij jong ouder verlies
Er zijn verschillende oorzaken waardoor mensen van wie de vader of moeder op jonge leeftijd overleden is, het gevoel van richting kwijt zijn in hun leven. Of beter uitgedrukt: geen gevoel van richting hebben gevonden toen ze opgroeiden. Ik noem er hier drie:
1 De enorme emotionele en psychologische impact maakt het vinden van richting lastig
Als een ouder overlijdt, is dat voor een kind heel moeilijk om te bevatten. Van de ene op de andere dag is vader of moeder er niet meer. Zelfs als het afscheid vooraf wordt gegaan door een lang ziekbed, blijft het gemis van de ouder een schok. Een kind is simpelweg niet voorbereid op het omgaan met zo’n groot verdriet. Dat gevoel van gemis zal blijven, als een constante bron van pijn die voor de buitenwereld lastig te begrijpen is. Dit kan het kind het gevoel geven dat ze alleen staan in hun verdriet. Maar ook dat ze alleen staan in de keuzes die ze later moeten maken. Dit kan een barrière worden voor het vermogen om vooruit te gaan en hun weg te vinden. Het kan zich uiten als een onzichtbare emotionele last die het lastig maakt om nieuwe doelen te stellen, een gevoel van richting te ervaren en positieve veranderingen in het leven te omarmen. En hier komt nog iets bij kijken: het kan ook knap lastig zijn om je identiteit te ontwikkelen. Als kind ben je nog volop bezig om te ontdekken wie je bent en wie je wilt zijn. Je bent nog lang niet ‘af’. In die reis van zelfontdekking speelt een ouder een cruciale rol, iemand die je helpt bij het ontdekken van je passies en talenten. Maar als die ouder er niet meer is, blijft er een lege plek achter. Het perspectief en de inzichten van die ouder ontbreken, en dat kan het moeilijk maken om te begrijpen wat écht belangrijk is en welke richting, zowel persoonlijk als professioneel, bij jou als individu past.
2 Verandering in levensomstandigheden maken onzeker
Jong ouderverlies kan leiden tot ingrijpende veranderingen in de gezinsdynamiek en levensomstandigheden. Kinderen moeten zich aanpassen aan nieuwe rollen, verantwoordelijkheden en soms zelfs een veranderde levensstijl doordat de overgebleven ouder een nieuwe partner krijgt. Dit kan hun gevoel van stabiliteit en veiligheid aantasten. De veilige basis is weg, waarvandaan duidelijke richting in het leven gevonden kan worden. Vergelijk het maar met afzetten op een wiebelige plank naar een onzichtbaar doel in de verte. Zonder die stevige ondergrond om op te staan, lijken elke keuze en elke stap een sprong in het duister te zijn. En daar begin je liever niet aan. Daarbij komt dat het kind een meester wordt in het zich aanpassen aan de omstandigheden. Het wil niet lastig zijn, want de overlevende ouder heeft het al zo zwaar. Maar daarbij verliest het kind uit het oog wat het zelf wil en fijn vindt. Ze zijn niet gewoon kind meer. Later zal een loopbaan in een richting waar hun talenten liggen, maar niet hun passie of missie dan een aanvaardbare keuze lijken. Maar deze keuze is niet ingegeven door wat echt bij hun past.
3 Verstoring van zelfvertrouwen en doelgerichtheid
Zelfvertrouwen kan een issue zijn bij mensen die op jonge leeftijd een ouder verloren zijn. Door deze traumatische ervaring kan bij hen een gevoel ontstaan dat niets zeker is in het leven. Zo was je vader of moeder er nog en van de ene op de andere dag moet je het zonder hem of haar doen. Het vertrouwen in de wereld en in zichzelf is daardoor aangetast. Ze krijgen ook niet meer de bevestiging en liefde van de ouder die weggevallen is. Daardoor kunnen kinderen zich afvragen of ze het wel wel waard zijn om liefde en succes te ervaren. Deze twijfels kunnen een ernstige invloed hebben op hun vermogen om zelfverzekerd te zijn en doelgerichte beslissingen te nemen. Dit kan leiden tot een voortdurende innerlijke strijd die het lastig maakt om te geloven in de eigen capaciteiten. Daarmee wordt het ook lastig om een duidelijk gevoel van richting en doelgerichtheid te ontwikkelen.
Richting vinden na jong ouderverlies
Het verlies van een ouder in de kinderleeftijd heeft een diepgaande impact. Als je dit hebt meegemaakt, heb je vaak ook een ongelooflijke veerkracht. Je bent groot geworden en hebt obstakels overwonnen die anderen nooit zullen tegenkomen. Daardoor is de kans groot dat jij dieper inzicht hebt in wat anderen beweegt, en kan je met veel compassie kijken naar de wereld om je heen. Je bent vaak op zoek naar betekenis en neemt geen genoegen met oppervlakkigheid. Dat maakt het ook zo waardevol om uiteindelijk de richting die je kwijt bent weer te vinden. Door jouw ikigai te vinden, zal er meer lichtheid in jouw leven zijn en meer levensvreugde.
Voor mensen die in de kindertijd een ouder verloren zijn heb ik een coachtraject ontwikkeld: van overleven naar krachtig leven. Mocht jij op jonge leeftijd je vader of moeder verloren zijn, en spreekt wat je hier gelezen hebt je aan, aarzel dan niet om contact met me op te nemen. Ik luister graag naar je.
En mocht je nog twijfelen of jong ouderverlies bij jou nog voor belemmeringen zorgt: Ik heb een e-book geschreven over de levenslange gevolgen van verlaat verdriet. Je kunt het downloaden door onderstaand formulier in te vullen.
“Ik ben mijn zelfvertrouwen kwijt na mijn burn-out”. Deze opmerking hoor ik nogal eens. Een burn-out is een levensveranderende ervaring, en alles waarvan je dacht dat je begreep hoe het in elkaar zit, lijkt ineens op losse schroeven te staan. Dat doet iets met je zelfvertrouwen. Het werkt echter ook de andere kant op. Als je in je werk al weinig zelfvertrouwen ervaart, kan dat ertoe leiden dat je gaat overpresteren, omdat je bang bent dat je niet goed genoeg bent. Hier is een naam voor: het impostersyndroom. Over het impostersyndroom als bron van burn-out heb ik eerder geschreven. Misschien vind je het interessant om hier meer over te lezen.
Terug naar zelfvertrouwen. Wat is het precies en wat gebeurt er als je je zelfvertrouwen kwijt bent? En ook belangrijk: hoe krijg je (weer) meer zelfvertrouwen? Daarover gaat dit artikel.
Je bent je zelfvertrouwen kwijt
Zelfvertrouwen wordt vaak gezien als een eigenschap die iemand van nature wel of niet heeft. Maar zo zwart/wit is het niet. Dat blijkt ook wel als ik praat met mensen die een burn-out hebben gehad. Burn-out en zelfvertrouwen zijn nauw met elkaar verbonden. Iemand die een burn-out heeft, heeft vaak minder zelfvertrouwen. Doordat je te lang onder hoge druk hebt gestaan, ga je je eigen vaardigheden in twijfel trekken en je capaciteiten onderschatten. Je voelt je minder bekwaam en onzeker over je vermogen om uitdagingen aan te gaan en taken succesvol uit te voeren. Die energie die je ooit had om dingen aan te pakken en uitdagingen te trotseren, lijkt ineens verdwenen te zijn.
Ook kan een burn-out jouw beeld van jezelf aantasten. Waar je eerder vol zelfvertrouwen in het werk stond, raak je nu gevangen in een negatieve spiraal van gedachten en overtuigingen over jezelf en jouw capaciteiten. Schaamte komt hier ook om de hoek kijken, want eerder had je alles voor elkaar en nu lukt het je ineens niet meer. Dit gebrek aan vertrouwen en deze schaamte kan je verder isoleren en een gevoel van eenzaamheid versterken, wat het herstelproces bemoeilijkt.
Hoe ga je de uitdaging aan om je zelfvertrouwen te herwinnen na een burn-out
Het herwinnen van zelfvertrouwen na een burn-out is een behoorlijk opgave. Het vergt tijd, geduld en moeite. Tijdens dit proces zijn er verschillende uitdagingen die je kunt tegenkomen:
Angst om terug te vallen: Na een burn-out kun je bang zijn om weer in dezelfde uitputtende situatie te belanden. Die angst kan je belemmeren om nieuwe kansen te grijpen en uit je comfortzone te stappen.
Zelfverwijt en schuldgevoelens: Misschien geef je jezelf de schuld van het hebben van een burn-out, wat je zelfvertrouwen verder ondermijnt. Onthoud dat een burn-out het resultaat is van verschillende factoren en dat het niet jouw schuld is.
Vergelijken met anderen: Tijdens je herstel kan je de neiging hebben om jezelf te vergelijken met anderen die het wel voor elkaar lijken te hebben, waardoor je je nog meer onbekwaam voelt. Besef dat iedereen zijn eigen pad heeft en dat vergelijken niet zinvol is.
Het loslaten van perfectionisme: Perfectionisme kan bijdragen aan een burn-out en het herstel ervan bemoeilijken. Leer accepteren dat je niet perfect hoeft te zijn en dat het oké is om fouten te maken.
Het is belangrijk om je bewust te zijn van deze uitdagingen en te weten dat je niet alleen bent. Het herwinnen van zelfvertrouwen na een burn-out is mogelijk en met de juiste stappen en ondersteuning kun je je innerlijke kracht en veerkracht herontdekken. Zelfcompassie kan jou helpen bij dit herstelproces. Hierna volgen de negen punten waarmee je kunt bouwen aan je zelfvertrouwen.
Een burn-out kan dus behoorlijk wat schade aanrichten aan het zelfvertrouwen. Maar wat niet helpt is om jezelf hiervoor af te straffen door negatieve zelfspraak, als: “hoe heb ik het zover kunnen laten komen, wat een sufferd ben ik dat ik hier nu thuis op de bank zit, …”. Het is in deze situatie juist belangrijk om zacht voor jezelf te zijn en zelfcompassie te cultiveren tijdens je herstel.
Zelfcompassie betekent vriendelijkheid en begrip hebben voor jezelf, net zoals je dat zou hebben voor een goede vriend die het moeilijk heeft. Het betekent jezelf toestaan om menselijk te zijn, inclusief het maken van fouten en jezelf niet te veroordelen voor wat er is gebeurd. Jij bent niet de enige die worstelt met een burn-out, en je verdient medeleven en liefde, ook van jezelf.
Er zijn verschillende manieren waarop je zelfcompassie kunt cultiveren. Probeer eens dagelijks een paar minuten te nemen om te mediteren en jezelf vriendelijkheid te sturen. Praat tegen jezelf zoals je tegen een goede vriend zou doen en laat negatieve zelfpraat los. Herinner jezelf eraan dat je niet perfect hoeft te zijn en dat het oké is om jezelf te omarmen, inclusief alle imperfecties. Doe dat ook eens letterlijk. Omarm jezelf en zeg tegen jezelf: “Het is oké dat ik nu even niet oké ben”.
2 Terug naar de basis : herontdekken van je waarden
Een burn-out kan het gevoel van identiteit en eigenwaarde flink verstoren. Maar je kan het ook zien als een kans om te ontdekken wie je ten diepste eigenlijk wil zijn. In mijn coachtrajecten besteed ik vrijwel altijd aandacht aan kernwaarden, omdat het niet leven naar je kernwaarden een bron van burn-out kan zijn. Ik heb hiervoor ook een kernwaardentest ontwikkeld.
Denk eens terug aan momenten in je leven waarin je succesvol was, waar je trots op bent, en waarin je je krachtig voelde. Identificeer je sterke punten en successen uit het verleden, hoe klein ze ook mogen lijken. Het zijn deze positieve aspecten van jezelf die je kunnen helpen bij het herwinnen van zelfvertrouwen.
Tijdens je herstel van een burn-out is het belangrijk om jezelf open te stellen voor verandering en groei. In plaats van jezelf te beperken door te denken dat je niet goed genoeg bent, omarm je de kans om jezelf opnieuw uit te vinden en te ontwikkelen. Zelfvertrouwen groeit door het aanpakken van uitdagingen en het aangaan van nieuwe ervaringen. Dus laat jezelf toe om te groeien en te leren terwijl je de weg naar zelfvertrouwen bewandelt.
3 De kracht van positieve zelfspraak
Jouw interne dialoog heeft een enorme invloed op je zelfvertrouwen. Hoe je tegen jezelf praat kan je versterken of verzwakken. Het is tijd om die innerlijke criticus aan te pakken en je zelfspraak om te buigen naar iets positiefs. Die innerlijke criticus kan heel krachtig zijn, en continu gedachten in je hoofd laten oppoppen. Ik noem hem ook wel ‘radio gekkenwerk’. Begin met het opmerken van negatieve zelfpraat van jouw interne radio. Als je merkt dat je jezelf bekritiseert, stop dan even en stel jezelf de vraag: “Zou ik dit ook tegen een vriend zeggen?” Waarschijnlijk niet. Behandel jezelf dan ook als een vriend en spreek met jezelf op een vriendelijke en ondersteunende manier.
Positieve zelfspraak helpt je om negatieve gedachten en twijfels te overwinnen, waardoor je zelfvertrouwen kan groeien. Onthoud dat je gedachten jouw realiteit vormen, dus waarom zou je ze niet vormgeven met positieve en ondersteunende overtuigingen?
4 Stap voor stap vooruit : doelen en beloningen
Als je je zelfvertrouwen kwijt bent, is het herwinnen ervan een stapsgewijs proces, dus geef jezelf de ruimte om kleine stappen te nemen en vooruitgang te boeken. Stel haalbare doelen voor jezelf tijdens het herstelproces. Begin met kleine, realistische doelen die je elke dag kunt bereiken. Naarmate je meer vertrouwen krijgt, kun je grotere doelen nastreven.
Vier elke kleine vooruitgang die je boekt, hoe klein het ook mag lijken. Beloon jezelf voor je inspanningen, zelfs als je doelen niet helemaal zijn bereikt zoals je had gehoopt. Beloningen moedigen positief gedrag aan en helpen je om gemotiveerd te blijven terwijl je aan je zelfvertrouwen werkt.
Bedenk wel dat het pad naar zelfvertrouwen niet altijd een rechte lijn omhoog is. Er zullen onvermijdelijk tegenslagen zijn, maar dat is oké. Herzie je doelen indien nodig en wees geduldig met jezelf terwijl je leert en groeit.
5 Steun van buitenaf : het belang van de mensen om je heen
Het herwinnen van zelfvertrouwen na een burn-out is niet iets dat je alleen hoeft te doen. Het is oké om steun te zoeken van buitenaf. Dat kan variëren van professionele hulp, zoals therapie of coaching, tot steun van vrienden, familie of (online) steungroepen.
Een professionele hulpverlener kan je helpen bij het begrijpen van de oorzaken van je burn-out en je begeleiden bij het opbouwen van een gezond zelfvertrouwen. Steun van vrienden en familie kan je ondersteunen en je aanmoedigen tijdens je herstelproces.
Het delen van je ervaringen met anderen die een vergelijkbare reis doormaken, kan ook helend zijn. Het kan je het gevoel geven dat je niet alleen bent en dat anderen begrijpen wat je doormaakt. Wees niet bang om om hulp te vragen en je omringen met een supportnetwerk dat je helpt bij het versterken van je zelfvertrouwen.
7 Grenzen en zelfrespect : het beschermen van je zelfvertrouwen
Een burn-out kan vaak het gevolg zijn van het overschrijden van grenzen en het negeren van je eigen behoeften. Nu is het tijd om die grenzen te definiëren en te respecteren. Besef dat je niet alles voor iedereen hoeft te doen en dat het oké is om “nee” te zeggen. Stel duidelijke grenzen voor jezelf, zowel op het werk als in je persoonlijke leven. Leer herkennen wanneer je te veel hooi op je vork neemt en neem stappen om overbelasting te voorkomen. Vergeet niet dat zelfrespect essentieel is voor het herwinnen van zelfvertrouwen. Behandel jezelf met respect en wees je bewust van je eigen behoeften en wensen. Als je jezelf en je eigen welzijn op de eerste plaats zet, zal je zelfvertrouwen groeien.
8 Kleine successen vieren : opbouwen van positieve ervaringen
Op weg naar herstel van een burn-out is het belangrijk om te erkennen en te vieren wat je bereikt. Zelfs de kleinste successen zijn belangrijk en verdienen erkenning. Wanneer je een doel bereikt, hoe klein het ook mag zijn, neem dan even de tijd om het te vieren. Sta stil bij je prestaties en geef jezelf een schouderklopje. Dit versterkt je zelfvertrouwen en motiveert je om verder te gaan.
Het is ook waardevol om mislukkingen te zien als leermomenten in plaats van bevestiging van inadequaatheid. Iedereen maakt fouten, en het is juist deze ervaring die ons helpt te groeien en te leren. Laat tegenslagen je niet ontmoedigen, maar zie ze als waardevolle leermomenten op je reis naar zelfvertrouwen.
9 Hervonden zelfvertrouwen : geduld en acceptatie
Herwinnen van zelfvertrouwen na een burn-out is een reis, geen sprint. Als je je zelfvertrouwen kwijt bent, is het belangrijk om geduld te hebben met jezelf terwijl je de weg bewandelt naar een gezond zelfvertrouwen. Het is normaal dat je niet onmiddellijk resultaten ziet. Wees geduldig en wees niet te hard voor jezelf als het even niet gaat zoals je had gehoopt. Het is oké om jezelf de tijd te geven om te herstellen en te groeien. Accepteer jezelf en je reis naar zelfvertrouwen met mededogen. Jij bent waardevol, ongeacht waar je nu staat. Herinner jezelf eraan dat het herwinnen van zelfvertrouwen een proces is dat met vallen en opstaan verloopt. Geef jezelf toestemming om te groeien en te leren, en laat perfectionisme los.
Het herwinnen van zelfvertrouwen na een burn-out is een reis van herstel, groei en zelfontdekking. Het vergt moed, geduld en toewijding, maar het is absoluut mogelijk. Begin met het cultiveren van zelfcompassie en vriendelijkheid naar jezelf toe. Herontdek je sterke punten en successen uit het verleden, en wees open voor groei en verandering. Omarm de kracht van positieve zelfspraak en stel haalbare doelen voor jezelf. Vier elke vooruitgang die je boekt en wees niet bang om steun te zoeken van buitenaf. Zorg goed voor jezelf, stel grenzen en respecteer jezelf. Herinner jezelf eraan dat het oké is om menselijk te zijn en dat je niet perfect hoeft te zijn. Wees geduldig en accepteer jezelf met mededogen terwijl je op weg bent naar herstel van je zelfvertrouwen. Je bent waardevol en je verdient het om in jezelf te geloven.
Jouw reis naar zelfvertrouwen is uniek en prachtig. Het is een reis van zelfliefde en herontdekking, en je staat er niet alleen voor. Wees trots op jezelf voor elke stap die je zet, hoe klein ook, en weet dat je steeds sterker wordt. Jij bent krachtig, veerkrachtig en capabel. Onthoud dat en weet dat je alles kunt bereiken wat je wilt, op je eigen tempo, op je eigen manier. Ga ervoor en omarm het prachtige avontuur dat voor je ligt.
Meer inspiratie?
Wil je vaker geïnspireerd worden? Schrijf je dan in voor mijn inspiratiemail. Ik deel daar geregeld over ontspannen in de natuur, burn-out preventie, persoonlijke ontwikkeling en wat me maar te binnen schiet. Ook stel ik je op de hoogte van de data van mijn bosbaden. Inschrijven is gemakkelijk, met onderstaand formulier. Uitschrijven ook, met een druk op de knop onderaan iedere e-mail die je van me krijgt.
Echt luisteren. Wanneer doen we dat nog? Vaak zijn we zo met onze eigen gedachten bezig, dat echt luisteren erbij inschiet. Je hoort het verhaal van de ander en je wil daar je eigen ervaring aan toevoegen. Dat gaat ongemerkt en onbewust. Je kan het niet helpen. Je luistert wel, maar niet alleen naar het verhaal van de ander. Er loopt een tweede spoor mee in jouw brein. Het spoor van jouw ervaringen en jouw gedachten.
Een vriendin vertelt jou bijvoorbeeld over haar burn-out en hoe lastig het is om de dagelijkse dingen weer op te pakken, en jouw gedachten gaan terwijl je vriendin vertelt met je aan de haal. Je stelt een vraag die aansluit bij jouw verhaal, in plaats van bij dat van je vriendin. En je vriendin is welwillend, en is blij met de herkenning en de erkenning die ze van je krijgt, dus ze gaat mee in jouw vraag. Maar daarmee raakt ze weg van haar eigen gedachten en haar eigen verhaal wat gedeeld wil worden.
Echt luisteren kan echt lastig zijn. En het is zo waardevol.
Echt luisteren is zo waardevol!
Ik wist het natuurlijk al. Echt luisteren is heel waardevol en het is ook heel zeldzaam dat er echt geluisterd wordt. Dat dat zo is realiseerde ik me extra goed na een ‘experiment’ dat ik uitvoerde tijdens mijn vakantie. En door de reacties op dit experiment die ik kreeg toen ik weer terug was in Schiedam. Tijdens mijn vakantie deed ik een oefening met de groep vrouwen waarmee ik het traject “The art of deep ecology” volg. Ik verbleef in de Provence in Zuid Frankrijk op het moment dat mijn medecursisten een cursusdag hadden. De opdracht was om tijdens die dag ons natuurtalent te laten zien aan elkaar. Ik kon er fysiek niet bij zijn, maar wel op een virtuele manier. Ik had een filmpje ingezonden waarin mijn natuurtalent ‘echt luisteren’ (en daarmee mensen betekenis leren vinden) tot uiting kwam. Ik zat in dat filmpje onder een boom bij mijn vakantieverblijf en ik vertelde over deep listening; de methode die ik toepas in mijn coaching, waarbij ik zonder oordeel echt luister naar de ander om ze zo hun eigen verhaal te laten doen.
Een geslaagd experiment
Vervolgens konden mijn medecursisten tegen mij praten, terwijl we door tijd en afstand gescheiden waren. Ik paste hierbij de methode van deep listening toe, waarbij ik als in een lemniscaat afwisselend en in een continue stroom met mijn aandacht bij de verteller en mijn aandacht bij mezelf was. Ik had geen idee of dit zou werken, maar aan de reacties die ik na afloop kreeg bleek het een geslaagd experiment te zijn.
Alhoewel ik niet fysiek aanwezig was, was de gelegenheid die de deelnemers kregen om hun verhaal met mij te delen heel waardevol gebleken. Zonder onderbreking vertellen, zonder je af te hoeven vragen wat de ander van je verhaal vindt, geeft zoveel ruimte om bij jezelf de diepte in te gaan. Dat is wat deze vrouwen ervaren hebben.
Een van de reacties wil ik je niet onthouden: “… Je was er voor me. Dat voelde echt heel fijn. Ik voelde me gezien. Hoe bijzonder dat dit zo voelde op afstand met een filmpje. Hoe krachtig zal dit in een echt gesprek zijn. Heel erg waardevol en echt wat ik nodig had”.
Echt luisteren : ik doe het graag
Echt luisteren doe ik graag. Ik ben een aantal jaren voor het eerst in aanraking gekomen met de methode van deep listening en heb daarvoor ook een opleiding gevolgd, waarin ik de principes van deep listening heb geleerd en geoefend. Sindsdien pas ik het ook toe als ik met mijn coachees in gesprek ben. Het is zo’n krachtige methode, omdat de coachee heel dicht bij zichzelf kan blijven, steeds dieper in zijn eigen verhaal komt tot het stil wordt en vanuit de stilte naar boven komt wat écht verteld wil worden. Vaak is het iets dat nog niet eerder op deze manier verteld is, en waardoor de verteller zelf ook verrast wordt.
Trouwens de vogel op de foto hierboven is een Hop. Ik had hem nog niet eerder in het wild gezien, maar bij mijn vakantieverblijf hoorde ik hem elke dag, ‘Hoep hoep hoep’ klonk het, en ook hier luisterde ik graag naar. Een geluid dat ik niet snel zal vergeten, en dat ik nu hier terug in thuis in Schiedam best een beetje mis.
Meer inspiratie?
Wil je vaker geïnspireerd worden? Schrijf je dan in voor mijn inspiratiemail. Ik deel daar geregeld over ontspannen in de natuur, burn-out preventie, persoonlijke ontwikkeling en wat me maar te binnen schiet. Ook stel ik je op de hoogte van de data van mijn bosbaden. Inschrijven is gemakkelijk, met onderstaand formulier. Uitschrijven ook, met een druk op de knop onderaan iedere e-mail die je van me krijgt.
Jong ouderverlies en burn-out. Als je mij al wat langer volgt, weet je dat ik daar iets mee heb. Ik vind het belangrijk meer bekendheid te geven aan jong ouderverlies en de gevolgen ervan op latere leeftijd. Met name het verband met burn-out vind ik frappant. Burn-out is een breed maatschappelijk verschijnsel, en het treft natuurlijk niet alleen mensen die in hun jeugd hun vader of moeder verloren zijn. Maar uit de gesprekken die ik voer met mensen die ervaring hebben met jong ouderverlies, blijkt dat bij veel van hen ergens in het leven een burn-out op de loer ligt.
Voor het vakblad voor coaches van Boom coaching schreef ik een artikel over jong ouderverlies en burn-out. Ik beschrijf hierin ook hoe ik mensen coach die aan de slag willen met de gevolgen van jong ouderverlies. Want jong ouderverlies heeft een levenlang invloed. Op welke manier? Dat bepaal je voor een groot deel zelf. Ik ondersteun je graag als je aan de slag wilt en wilt ervaren hoe je het verlies dat je in je jeugd leeft kunt integreren in je leven, zodat je met jouw ervaring verder kan. Van overleven naar krachtig leven noem ik dat.
Wil je meer weten over het coachtraject dat ik heb ontwikkeld voor mensen die op jonge leeftijd hun vader of moeder verloren zijn? Neem dan contact met me op, of kijk alvast hier naar wat het traject inhoudt.
Met de knop hieronder kan je ook een kennismakingsgesprek in mijn agenda boeken. Je bent van harte welkom.
Burn-out als geschenk. Er viel mij een haiku in (zo nu en dan (of eigenlijk best heel vaak :-)) gebeurt dat. Onderstaande haiku kwam tot me na een coachwandeling. Hij gaat als volgt:
Het is een cadeau,
goed verpakt in prikkeldraad
burn-out als geschenk
En ik kan me voorstellen dat veel mensen nu gaan steigeren. Hoe kan een burn-out nu een cadeau zijn? Zeker als je er nog middenin zit en last hebt van de typische klachten die bij een burn-out kunnen horen (zoals extreme vermoeidheid, angst- en paniekaanvallen, concentratieverlies, prikkelbaarheid) kan het idee dat die burn-out van jou een geschenk is enorme weerstand oproepen. Ik herken dat ook in mijn persoonlijke ervaring met burn-out. Ik voelde me alleen maar zwaar waardeloos, en kon de waarde van het geschenk dat me voor de voeten was geworpen niet zien. Maar dat is veranderd.
Mijn burn-out kwam voort uit het jarenlang negeren van signalen die ik kreeg dat ik niet op mijn eigen pad zat. Ik was terechtgekomen in werk waar mijn hart niet lag. Ik had leuke collega’s en ook leuk werk waarin ik mijn talenten kon inzetten. Maar er ontbrak voor mij een belangrijke schakel om daar met volle teugen van te kunnen genieten, en dat was zingeving, of betekenis. En betekenis is voor mij een belangrijke waarde. Hoe het kwam dat ik mijn pad was kwijtgeraakt is misschien onderwerp van een volgende blog, maar vast staat dat het niet volgen van jouw eigen pad de reden kan zijn dat je uiteindelijk in een burn-out terecht komt. Het is één van de bronnen van een burn-out.
Het geschenk uitgepakt
Dat cadeau dat je hebt gekregen, die burn-out dus, wat brengt het je als je het hebt ontdaan van prikkeldraad?
Bewustwording: Burn-out dwingt je om stil te staan en diepgaand na te denken over je levensstijl en je prioriteiten. Het nodigt uit om bewust te worden van de factoren die hebben bijgedragen aan de uitputting waar je nu mee te kampen hebt en om te bedenken wat nu écht belangrijk is voor jouw welzijn.
Grenzen stellen: Burn-out confronteert je met het belang van grenzen stellen. Het leert je om “nee” te zeggen, om tijd en ruimte voor jezelf te creëren en om je energie te beschermen door duidelijke grenzen te stellen in jouw verplichtingen en verantwoordelijkheden.
Zelfzorg: Burn-out herinnert je eraan dat zelfzorg essentieel is voor jouw welzijn. Het spoort je aan om beter voor jezelf te zorgen, zowel fysiek als mentaal. Het moedigt je aan om tijd vrij te maken voor rust, ontspanning en activiteiten die je plezier en voldoening geven.
En ten slotte, en voor mij eigenlijk op nummer 1: Persoonlijke groei: Burn-out kan een belangrijk keerpunt in je leven zijn. Je wordt gedwongen om diep naar binnen te gaan en jezelf te herontdekken. Het opent de deur naar persoonlijke groei en ontwikkeling, waardoor je nieuwe perspectieven en waardevolle inzichten kan verwerven.
Het omarmen van jouw burn-out als geschenk vergt moed en openheid. En kan, door dat prikkeldraad, pijnlijk zijn. Maar het is een pijn waar je weer overheen komt. En je kan het stap voor stap doen. Als je het aangaat kan de burn-out je de weg wijzen naar persoonlijke transformatie, veerkracht en een evenwichtiger leven. Ik help je graag het prikkeldraad te ontrafelen, zodat jij de lessen kunt gaan koesteren die erachter schuilen.
Als je er klaar voor bent, neem dan contact met me op, of kijk alvast bij de coachtrajecten die ik aanbied.
Met de knop hieronder kan je ook een half uurtje inplannen in mijn agenda. We maken kennis, en bespreken wat ik voor je kan betekenen.
