Natuur als medicijn

Natuur als medicijn : wat hebben ontzag en bosbaden met elkaar te maken?

Natuur als medicijn; daar wordt de laatste tijd steeds meer over gesproken. Ontzag (awe in het Engels) is een van de werkzame bestanddelen van natuur, en het is een deel van de verklaring waarom bosbaden zo gezond is.
Dacher Keltner – hoogleraar aan de Universiteit van Berkely – doet al jarenlang onderzoek naar verwondering en ontzag (awe), en in het boek “Awe : the science of everyday wonder and how it can transform your life” beschrijft hij hoe ontzag, in de kleine alledaagse dingen kan zitten. En wat ervoor nodig is, is Aandacht, Wachten en Expand/Uitbreiden. AWE dus. Bosbaden is een van de manieren om awe te ervaren.

Ik weet nog, de allereerste recensie die ik kreeg over het allereerste bosbad dat ik begeleidde ging als volgt: “Bosbaden is een unieke ervaring. Met alle zintuigen de natuur ervaren en daardoor geraakt te worden en tot rust te komen. Het geeft een diepe ervaring van ‘alles is oké’ en vertrouwen. Erg fijn en de moeite waard dus”. Dit is volgens mij precies wat Keltner bedoelt met awe.

Ervaren van ontzag leidt tot vermindering van stress

De natuur heeft een ongelooflijke kracht om ons welzijn te verbeteren. Dit concept, bekend als “natuur als medicijn”, is de laatste tijd steeds populairder geworden in de wereld van gezondheid en welzijn. Maar waarom is de natuur zo’n krachtig medicijn en wat is de wetenschap achter deze kracht? Een van de belangrijkste factoren is het ervaren van awe, een gevoel van ontzag en verwondering dat we ervaren wanneer we worden blootgesteld aan de grootsheid van de natuur. En daarvoor hoef je niet naar de Grand Canyon te gaan. Ook in natuur om de hoek kun je awe ervaren.

Onderzoek heeft aangetoond dat het ervaren van awe kan leiden tot een vermindering van stress en ontstekingen in het lichaam, een vermindering van depressieve symptomen en een verbetering van de stemming en het gevoel van welzijn. In een bosbad zijn geregeld momenten van awe te ervaren. Daarom ben ik er ook zo’n warm pleitbezorger van bosbaden.

Bosbaden wordt weleens vergeleken met een boswandeling. Maar als je dat doet heb je nog niet goed begrepen wat bosbaden inhoudt. Door de vertraging in een bosbad, wordt je aandacht gericht, je neemt de tijd om stil te staan bij je ervaring en het gevoel ontstaat dat je een klein onderdeel bent van dit machtige universum. Je gevoel van zelf wordt daardoor tegelijkertijd versmald en uitgebreid. Een prachtige ervaring, en niet te vergelijken met een gewone boswandeling.

Hoe werkt de emotie van ontzag op het welzijn?

Maar waarom heb je deze emotie van ontzag nodig en hoe werkt het in op je welzijn? Een van de redenen is dat het kan helpen om je perspectief op het leven te veranderen. Het kan je herinneren aan je plaats in het grotere geheel van de wereld en je helpen om je eigen leven in een breder perspectief te plaatsen. Door je bewust te worden van iets dat groter is dan jezelf, kan je je realiseren hoe klein jouw zorgen en problemen eigenlijk zijn. Dit kan je helpen om een gevoel van nederigheid te ontwikkelen en je meer dankbaar te voelen voor de dingen die je hebt. Precies zoals de bosbadderaar zijn gevoel omschreef in de recensie die ik kreeg.

Daarnaast kan het ervaren van awe ook helpen om je meer verbonden te voelen met anderen. Onderzoek heeft aangetoond dat het ervaren van awe de neiging tot samenwerken en de verbinding tussen personen kan vergroten. Het kan je helpen om meer open te stellen voor anderen en de wereld om je heen. En laat de wereld dat nu net nodig hebben.

We zijn vaak geneigd om ons af te sluiten van de natuur en ons te concentreren op beeldschermen. Door je open te stellen voor de natuur en de emotie van ontzag te omarmen, kan je dus je welzijn verbeteren en je meer verbonden voelen met de wereld om je heen.

Acht wegen naar ontzag

Dacher Keltner beschrijft in zijn boek acht wegen naar ontzag, waarvan natuurbeleving er een is. De zeven anderen zijn:

• de goedheid van anderen (verhalen over helden daden bijvoorbeeld, maar ook afbeeldingen van rolmodellen),
• collectieve ‘bruismomenten’ (een stadion vol voetbalfans bijvoorbeeld, maar ook een succesvolle gezamenlijke schoonmaakactie),
• muziek, (de schoonheid ervan, maar ook het samen beleven)
• visueel ontwerp (de schoonheid van een mooi gebouw of kunstwerk),
• spiritualiteit en religie (indien ontdaan van haar seksistische en koloniale verleden),
• leven en dood (aanwezigheid bij geboorte en sterfgevallen zijn de ultieme awe-ervaringen)
• en openbaringen (de ontdekkingen die je versteld doen staan, zoals ik laatst ontdekte dat er eencellige organismen zijn die drie meter lang kunnen worden. Drie meter, in één cel, dat is toch awesome)

Bosbaden als medicijn

Bosbaden kun je dus zien als een medicijn tegen hedendaagse kwalen. Natuur op recept zou dan naar mijn mening ook standaard moeten worden in de praktijk van huisartsen, bedrijfsartsen, psychologen en andere hulpverleners. Ik draag met mijn bosbaden graag bij aan deze beweging.

Wil jij een keer de kracht van awe ervaren in een bosbad? Kijk dan in mijn agenda. Ik organiseer regelmatig bosbaden waarvoor je je kunt inschrijven. Ik organiseer ook bosbaden voor bedrijven, dus als je als team erop uit wilt in de natuur, dan ben je ook van harte welkom.