Niet minder, maar juist méér mensen de natuur in
Over de impact van bosbaden op de natuur
Er is de laatste weken onrust ontstaan in de doorgaans zo vredige wereld van bosbadgidsen in Nederland. Natuurmonumenten wil de activiteiten die in haar gebieden worden georganiseerd aan banden leggen. De natuur staat onder druk en de toegang tot kwetsbare natuur moet daarom beperkt worden met regels en vergunningen. Bosbaden wordt daarbij op één hoop geveegd met hondenuitlaatservices en crossfietsers. Terwijl de impact van bosbaden op de natuur juist heel positief is. Mijn stelling is dat als je ergens van houdt, je het gaat beschermen. Daarom moeten er niet minder, maar juist meer mensen de natuur in. Maar dan wel op zo’n manier dat mensen gaan ervaren dat zij onderdeel zijn van de natuur. Want in een tijdperk dat wordt gekenmerkt door vervreemding, gezondheids- en ecologische crises, is de noodzaak om je als mens te verbinden met de natuur groter dan ooit.
Het in Japan geboren bosbaden is een manier om met respect in de natuur te zijn en er een diepere verbinding mee aan te gaan. Die natuurverbinding is ook de kern van deep ecology, een filosofie die de intrinsieke waarde van alle levende wezens erkent. In deze visie is de natuur niet louter een decor of een bron van grondstoffen, maar een complex web van levende wezens met wie we diep verbonden zijn.
De mens is gelijkwaardig aan de Sabelsprinkhaan
De mens staat namelijk niet aan de top van de natuur, zoals wij in het Westen eeuwenlang – gevoed door de Christelijke traditie – hebben geleerd. Nee, de mens ís natuur en daarmee gelijkwaardig aan de Sabelsprinkhaan en de Geelgors (zie het artikel “De natuur is óók van de zadelsprinkhaan – dus de mens moet maar vaker thuisblijven, NRC 9 februari 2024”).
Voor veel mensen is dit concept nog lastig te bevatten. Maar het is wel een concept dat ons dichterbij een oplossing voor de huidige ecologisch en gezondheidscrisis brengt. Zouden de CEO’s van de Shell’s, ING’s en Chemours van deze wereld zichzelf als onderdeel van de natuur zien, en niet als heerser over, dan zouden de acties die nodig zijn om te redden wat er nog te redden valt van de natuur, wellicht meer kans van slagen hebben.
Op zich is de wens van Natuurmonumenten om de natuur te beschermen tegen schadelijke invloeden van de mens te begrijpen, daar zijn ze tenslotte voor opgericht. De vraag is of je niet veel meer bereikt als natuurorganisaties en bosbadgidsen samen optrekken in het gezamenlijke streven de mens dichter bij de natuur, en daarmee dichter bij zichzelf te brengen.
Meer de natuur in als antwoord op crisis
De huidige ecologische en gezondheidscrisis vraagt er namelijk juist om dat mensen meer de natuur in gaan. Met inachtneming van de kwetsbaarheid van de natuur. Bosbaden is om meerdere redenen goed voor de natuur. De bosbadgids heeft als uitgangspunt respect voor de natuur en zal rekening houden met de kwetsbare natuur. Natuurlijk heeft elke stap die de mens zet in de natuur impact, we zweven immers niet boven de grond. Maar door de kleinschaligheid van een bosbad en de zorgvuldige begeleiding door een gekwalificeerde gids is die impact op de natuur minimaal.
De natuur is dus beter af als er meer bosbaden worden genomen. Dat komt doordat deelnemers aan een bosbad de natuur op een dieper niveau ervaren. Door aandachtig met alle zintuigen aanwezig te zijn in de natuur, worden ze zich meer bewust van de waarde en kwetsbaarheid van de natuur. Dit is voor veel mensen een transformerende ervaring. Je kijkt nooit meer hetzelfde naar de natuur, nadat je je er gedurende drie uur met al je zintuigen in hebt ondergedompeld.
Ook leren mensen door het bosbaden de intrinsieke waarde van de natuur te erkennen, los van haar nut voor de mens. Dit kan leiden tot een grotere betrokkenheid bij natuurbescherming en tot duurzamer gedrag in het dagelijks leven.
Kortom bosbaden is goed voor de natuur en kan bijdragen aan een betere bescherming van de natuur doordat de natuurverbinding vergroot wordt. Mensen moeten dus niet minder, maar meer de natuur in om diezelfde natuur te kunnen redden.
Gezondheidsvoordelen van bosbaden
Ik benut als bosbadgids en natuurcoach graag de kracht van de natuur. De natuur zorgt voor vermindering van stress en angst. De rust en kalmte van de natuur, gecombineerd met de frisse lucht, hebben een kalmerend effect op het lichaam en geest.
Verder neemt de mentale gezondheid van mensen die een bosbad nemen toe. Onderzoeken hebben aangetoond dat bosbaden gevoelens van geluk, tevredenheid en vitaliteit verhoogt. En ik ervaar dat ook bij de bosbaden die ik begeleid. Allemaal gelukzalige gezichten om me heen tijdens de afsluitende theeceremonie (en nee, daar laat ik geen afval bij achter. Sterker nog, voor aanvang van een bosbad loop ik mijn route na en ruim ik zwerfvuil op. Een goede gewoonte die ik deel met gekwalificeerde collega bosbadgidsen).
De dominante visie die de mens als heerser over de natuur beschouwt, heeft geleid tot ongebreidelde exploitatie en vernietiging van natuurlijke habitats (van de Sabelsprinkhaan en de Geelgors bijvoorbeeld). Dit heeft dramatische gevolgen voor de biodiversiteit, het klimaat en uiteindelijk ook voor de menselijke gezondheid. Bosbaden heeft daar een antwoord op. Het is meer dan een ontspannende activiteit. Het is een pad naar genezing, voor onszelf en voor de planeet. Door de natuur te respecteren en te beschermen, herstellen we de balans in onze gebroken wereld.
Ook een keer een bosbad ervaren?
Ik organiseer bosbaden in de regio Rotterdam (en overigens niet in een gebied van natuurmonumenten, de boswachter hijgt mij niet in de nek :-), maar in de prachtige Broekpolder in Vlaardingen).
Kijk in mijn agenda voor de data van de aankomende bosbaden. Staat jouw bosbad er nog niet bij, en kan je een groep van vier of meer vormen, neem dan contact met met op. Dan prikken we samen een tijd en plaats.
En wil je eerst meer weten over bosbaden lees dan het antwoord op veelgestelde vragen over bosbaden.
Meer inspiratie?
Wil je vaker geïnspireerd worden, en op de hoogte zijn van de data van mijn bosbaden? Schrijf je dan in voor mijn inspiratiemail. Ik deel daar geregeld over ontspannen in de natuur, burn-out preventie, persoonlijke ontwikkeling en wat me maar te binnen schiet. Inschrijven is gemakkelijk, met onderstaand formulier. Uitschrijven ook, met een druk op de knop onderaan iedere e-mail die je van me krijgt.
