Goede zelfzorg vasthouden, hoe doe je dat?
Goede zelfzorg vasthouden. Hoe doe je dat? Een vraag waar mijn coachees nogal eens tegenaan lopen. Ze nemen zich bijvoorbeeld voor om gezonder te eten, op tijd naar bed te gaan, regelmatig te sporten of meer ontspanning te zoeken, maar na verloop van tijd versloft het weer.
Zo was er die ene coachee die het moeilijk vond om goed voor zichzelf te zorgen. Ze had een veeleisende baan en ervoer veel stress, ze had aan het einde van de dag vaak hoofdpijn en ze had moeite om in te slapen. Ze was prikkelbaar, had een kort lontje, en tot echte ontspanning kwam ze niet, want ze was ’s avonds te moe om iets anders te doen dan Netflixen. Een gezonde maaltijd koken schoot er dan ook vaak bij in, terwijl ze zich nog zo had voorgenomen om gezonder te gaan eten. Kortom ze kwam niet toe aan goede zelfzorg. “Dat kwam later wel”, zei ze zelf. “Ik moet eerst aan mijn zelfwaardering werken”. En het thema zelfwaardering stond ook op de voorgrond in haar coachtraject. Het was een beetje een kip-ei verhaal, want onderzoek heeft aangetoond dat mensen die laag scoren op zelfwaardering, ook onvoldoende aandacht hebben voor goede zelfzorg. Onvoldoende zelfwaardering leidt tot onvoldoende zelfzorg en de twee versterken elkaar. Hoe deze vicieuze cirkel te doorbreken? Verderop in dit artikel vertel ik dat. Kan je niet wachten, spring dan naar ‘Versterken van je zelfwaardering met het ‘vat van zelfwaardering’.
Goede zelfzorg, wat is dat eigenlijk?
Maar eerst: wat versta ik onder ‘goede zelfzorg’?
Goede zelfzorg is voor mij alles wat je kan doen om beter in je vel te zitten en daarbij weten welke behoeftes je hebt en daar gehoor aan geven. Jezelf serieus nemen en aandacht hebben voor wie je bent en wat je nodig hebt. Bijvoorbeeld wanneer je moe bent naar bed gaan en niet nog even je werkmail checken en beantwoorden, omdat het morgen ook al weer zo’n volle dag is. Het is aandacht hebben voor je hobby’s en sociale contacten zodat er een balans is in je leven.
Het belang van goede zelfzorg
Goede zelfzorg is belangrijk om zowel fysiek als mentaal goed in je vel te zitten. Het is dan ook helemaal oké om prioriteit te geven aan je eigen behoeften en eerst voor jezelf te zorgen en daarna pas de zorg voor anderen op je te nemen. Door goed voor jezelf te zorgen, voel je je beter en loop je minder kans op ziekte. Dit biedt niet alleen voordelen voor jou, maar komt ook ten goede aan je gezinsleven en werkprestaties. Je wordt toegankelijker, en je bent in staat om effectiever met werklast om te gaan. Natuurlijk zijn er situaties denkbaar waarbij je eerst voor de ander moet zorgen, omdat die afhankelijk is van jouw zorgen (denk aan mantelzorg voor iemand die niet zelfredzaam is, of de zorg voor jonge kinderen). Maar ook in die gevallen is het goed om stil te staan bij manieren om jezelf te ontlasten van die zorg, zodat je aan jezelf toekomt.
Voorbeelden van goed voor jezelf zorgen
Dit zijn voorbeelden van hoe goede zelfzorg eruit kan zien:
- Luister naar je innerlijke stem. Als iets niet goed voelt, dan is het dat vaak niet. Laat je niet verlijden om ‘ja’ te zeggen als je hart ‘nee’ zegt. Bewaak je grenzen.
- Maak duidelijk wat je wel en niet wilt. Je omgeving kan over het algemeen geen gedachten lezen, dus zeg het als iets je niet aanstaat.
- Neem de tijd om na te denken over je emoties, doelen en behoeften. Zelfbewustzijn is essentieel voor goede zelfzorg.
- Neem tijd voor jezelf. Reserveer bewust tijd voor jezelf, zonder afleidingen, waarin je kunt nadenken, ontspannen of genieten van je eigen gezelschap.
- Word vrienden met jezelf. Werk aan je zelfacceptatie door je bewust te zijn van negatieve gedachten, en daarin niet mee te gaan. In mijn coaching heb ik daar oefeningen voor.
- Zorg voor regelmatige lichaamsbeweging. Als je weet dat je het lastig vindt om je hieraan te houden, zijn daar ook trucs voor te bedenken, waardoor het gemakkelijker wordt. Routine en voorbereiding zijn hier de sleutelwoorden.
- Zorg voor voldoende slaap. Met een consistente slaaproutine en voldoende uren slaap werk je aan herstel van lichaam en geest.
- Eet gezond. Voed jezelf met evenwichtige maaltijden die rijk zijn aan voedingsstoffen en vermijd overmatig gebruik van ongezonde snacks. Een inkoppertje, maar o zo lastig als je een druk leven leidt.
- Leer effectieve stressmanagementtechnieken, zoals bosbaden, meditatie, ademhalingsoefeningen of mindfulness, om stress te verminderen.
- Reserveer tijd voor activiteiten die je ontspannen en plezier brengen, of het nu lezen is, luisteren naar muziek, of een hobby uitoefenen.
- Onderhoud gezonde relaties en zoek regelmatig sociaal contact met vrienden, familie of collega’s.
- Zoek professionele hulp als het je niet lukt om goede zelfzorg toe te passen. Een gesprek met een coach of therapeut kan enorm waardevol zijn.
Waarom vinden mensen het lastig om goed voor zichzelf te zorgen?
“Because your worth it”. Ken je die reclameslogan van een bekend cosmeticamerk nog? Het is een krachtige boodschap die verder reikt dan alleen schoonheidsproducten. Het herinnert je eraan dat je het waard bent om goed voor jezelf te zorgen, gewaardeerd te worden en een vervuld leven te leiden. Zelfwaardering dus. Maar wat betekent zelfwaardering?
Zelfwaardering is de erkenning en acceptatie van je eigen waarde en het besef dat je het verdient om liefde, respect en zorg te ontvangen. Het gaat verder dan oppervlakkige zelfliefde; het omvat het begrijpen en accepteren van jezelf op een dieper niveau, met al je eigenaardigheden en imperfecties.
Zelfwaardering is het gevoel dat je over jezelf hebt. Het is het idee dat je waardevol bent en dat je veel te bieden hebt. Mensen met een hoge zelfwaardering hebben over het algemeen meer vertrouwen in zichzelf en zijn beter in staat om voor zichzelf te zorgen. Mensen met een lage zelfwaardering hebben vaak moeite om goed voor zichzelf te zorgen. Dit komt omdat ze zichzelf niet belangrijk vinden en denken dat ze niet de moeite waard zijn om voor te zorgen. Ze voelen zich misschien niet waardig om hun behoeften te bevredigen of om voor zichzelf op te komen.
Hier zijn enkele specifieke manieren waarop zelfwaardering van invloed kan zijn op het vermogen om goed voor jezelf te zorgen:
- Schuldgevoel: Mensen met een lage zelfwaardering voelen zich vaak schuldig als ze tijd of aandacht aan zichzelf besteden. Ze denken dat ze egoïstisch zijn als ze niet voor anderen klaarstaan.
- Onzekerheid: Mensen met een lage zelfwaardering zijn vaak onzeker over wat ze nodig hebben om goed voor zichzelf te zorgen. Ze weten niet wat ze lekker vinden, wat ze nodig hebben om te ontspannen of hoe ze grenzen kunnen stellen.
- Onvermogen om nee te zeggen: Mensen met een lage zelfwaardering zijn vaak bang om nee te zeggen tegen verzoeken van anderen. Ze willen anderen niet teleurstellen of afwijzen, dus ze zeggen vaak ja tegen dingen die ze eigenlijk niet willen doen.
Versterken van je zelfwaardering met het ‘vat van zelfwaardering’
Als je moeite hebt om goed voor jezelf te zorgen, is het belangrijk om je zelfwaardering te versterken. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan zou je zeggen. Maar er zijn krachtige methoden waarmee je je zelfwaardering kan versterken. Een van de methoden die ik toepas in mijn coaching is ‘het vat van zelfwaardering’. Je kunt jezelf zien als een vat dat voor een deel gevuld is met positieve zelfwaardering (dat kan je zien als een vloeistof die bestaat uit zelfrespect, zelfbewustzijn, zelfzorg en positieve gedachten), en boven die vloeistof van zelfwaardering is een innerlijke leegte, gevuld met zelfkritiek, negatieve gedachten, schaamte en zelfverwijt. Hoe hoger het niveau van zelfwaardering, hoe minder ruimte er is voor de negativiteit in de innerlijke leegte. De kunst is nu het vat van zelfwaardering te vullen, en dat kan je druppelsgewijs doen. Het hoeft niet met grootse gebaren. Je kunt al beginnen met opmerken welke positieve dingen je op een dag overkomen, hoe klein ook. De zon die op je gezicht schijnt, de kat die je eten hebt gegeven, de glimlach naar een vreemde op straat. En door deze positieve dingen bewust te erkennen, vul je het vat van zelfwaardering in kleine stappen. Je doet dat door minimaal drie keer per dag zo’n moment bewust op te merken en tegen jezelf te zeggen “Goed dat ik het zie”. En dat is alles, meer hoef je niet te doen. Je hoeft er niet over na te denken, je hoeft het niet te analyseren. Alleen opmerken en zeggen “goed dat ik het zie”. Je kunt dit nog versterken door jezelf daarbij een schouderklopje te geven, en als je dat misschien overdreven vindt, kan je misschien zelf een bemoedigend gebaar bedenken dat je hierbij kunt maken.
En ook negatieve gedachten kun je op deze manier erkennen. Als je innerlijke criticus bijvoorbeeld los gaat, omdat je een foutje hebt gemaakt, kan je dat ook opmerken en zeggen ‘goed dat ik het zie’. Zo stap je uit die trein van negatieve gedachten en vul je je vat van zelfwaardering weer een beetje.
Goed voor jezelf zorgen is belangrijk voor je gezondheid en welzijn. Als je moeite hebt om goed voor jezelf te zorgen, is het belangrijk om te onderzoeken wat de reden is. Als je zelfwaardering een rol speelt, kun je proberen om je zelfwaardering te versterken met de tips hierboven. Ik ondersteun je daar graag bij. Dus mocht dit verhaal jou aanspreken, aarzel dan niet om contact met me op te nemen.