De mythe van onmisbaarheid
Waarom burn-out meer is dan jouw probleem
Een gevoel van onmisbaarheid maakt gevoelig voor burn-out. Als je voelt dat je onmisbaar bent, loopt je het risico dat je maar door gaat op dezelfde weg. Misschien ken je het gezegde wel: “Het kerkhof ligt vol onmisbare mensen.” Een uitspraak die scherp en misschien wat confronterend klinkt, maar er zit een kern van waarheid in.
Als wandelcoach ontmoet ik regelmatig mensen die een burn-out hebben gehad. Vaak speelde het gevoel van onmisbaarheid een grote rol in hoe ze zichzelf zijn kwijt geraakt. Maar hoe terecht is dat gevoel van onmisbaarheid eigenlijk? En wat doet het met je, die overtuiging dat alles van jou afhangt? En wat is de rol van de organisatie als mensen zich onmisbaar voelen?
De illusie van onmisbaarheid
Veel mensen dragen het idee met zich mee dat ze onmisbaar zijn op hun werk. Ze denken dat zonder hen de boel instort, deadlines niet gehaald worden en niemand hun specifieke kennis bezit. Dat gevoel kan voortkomen uit verschillende situaties:
- Unieke expertise: Je hebt een kennisgebied waar niemand anders echt in thuis is.
- Jarenlange ervaring: Door je lange dienstverband ken je de organisatie van binnen en buiten.
- Hoge werkdruk: Alles stapelt zich op, en het voelt alsof niemand anders jouw taken aankan.
Wat het gevoel van onmisbaarheid met je doet
Het idee dat je onmisbaar bent kan zwaar wegen. Het zet je onder druk, maakt je gespannen, en heeft gevolgen:
- Burn-out: Als je blijft doorgaan omdat je denkt dat niemand anders het kan, raak je uitgeput.
- Moeite met loslaten: Taken delegeren voelt bijna onmogelijk, en samenwerken wordt lastig.
- Organisatorische stagnatie: Niet alleen jij, maar ook je team of organisatie blijft hangen in oude patronen.
- Stilstand in je groei: Wanneer je denkt dat je alles moet aanpakken, heb je geen mogelijkheid om je in een nieuwe richting te ontwikkelen. Je blijft stilstaan en dat kan leiden tot bore-out omdat stilstand tot stagnatie leidt.
Burn-out is meer dan een individueel probleem
Veel mensen zien burn-out als iets persoonlijks. “Je werkt te hard. Je zorgt niet goed voor jezelf. Je moet leren ontspannen. En vooral: je moet leren ‘nee’ te zeggen”. Maar een burn-out is vaak een signaal van iets groters. Iets wat de organisatie zich moet aantrekken. Er is kennelijk een werkcultuur die de onbalans in stand houdt.
Als een organisatie van mensen vraagt om constant aan te staan, nooit te falen en alles zelf op te lossen, ligt burn-out op de loer. Dit gaat niet alleen over de werknemer, maar ook over hoe er wordt samengewerkt en wat er wordt verwacht. Worden er gesprekken gevoerd over dit soort thema’s. Of is het ieder voor zich en god voor ons allen?
Hoe organisaties kunnen bijdragen aan gezonde werkrelaties
Gelukkig kunnen organisaties een groot verschil maken door bewust aandacht te geven aan hun werkcultuur. Denk bijvoorbeeld aan:
- Kennis delen: Zorg dat taken en verantwoordelijkheden breed gedragen worden.
- Taakverdeling: Maak rollen helder en zorg voor overlap in vaardigheden.
- Ruimte voor groei: Bied mogelijkheden om te leren en jezelf te ontwikkelen.
- Open communicatie: Laat mensen zich veilig voelen om hun grenzen aan te geven.
- Werk-privé balans: Stimuleer dat medewerkers tijd voor zichzelf nemen.
Wat kun jij doen?
Voel jij je onmisbaar? Vraag je dan eens af wat er zou gebeuren als je even wegvalt. Wat doet het met jou dat je die druk voelt? En durf je hierover in gesprek te gaan met je leidinggevende of iemand die je vertrouwt? En als dat niet zo is, wat zit daar achter?
Tot slot
De mythe van onmisbaarheid is precies dat: een mythe. Niemand kan alles alleen dragen, en dat hoeft ook niet.
Burn-out voorkomen begint bij bewustwording, zowel bij jezelf als binnen de organisatie waar je werkt.
Loop jij tegen een gevoel van onmisbaarheid aan en merk je dat het je uitput? Of wil je ontdekken hoe je kunt herstellen van een burn-out? Neem dan contact met me op. Samen kunnen we onderzoeken hoe je meer ruimte voor jezelf creëert, zodat je jezelf misbaar kunt gaan voelen.
Klik op de knop hieronder om een afpraak te maken voor een kennismakingsgesprek. Of stuur mij een mail.
