Gevoel van richting kwijt na jong ouderverlies
“Ik ben mijn gevoel van richting kwijt. Eigenlijk heb ik nooit geweten wat ik wilde worden. De opleiding social work deed ik, omdat iedereen vond dat ik zo goed kan luisteren. Maar al tijdens de opleiding wist ik dat dit het niet was voor mij. Maar wat dan wel? Ik weet het nu jaren en baantjes later nog steeds niet, en ik ben bang dat ik het nooit zal weten”.
Ik hoor het vaker van mensen die in hun jeugd hun vader of moeder verloren zijn. Er is een bepaalde richtingloosheid in hun leven, ze weten niet hoe ze hieraan kunnen ontsnappen, en dat weegt zwaar op ze. Zo ook bij deze coachee tijdens een wandeling in Schiedam. Ze was haar moeder verloren toen ze nog kind was en had nooit de ruimte gevoeld om stil te staan bij wat ze nu later écht wilde worden. Ze had haar opleiding wel afgemaakt, maar bij haar eerste baan als hulpverlener liep ze bijna tegen een burn-out op. Daarna volgden nog andere banen buiten de hulpverleningssector waar ze na verloop van tijd weer op uitgekeken was. Ze wist nog altijd niet wat ze later wilde worden, en dat later was voor haar gevoel nu toch echt aangebroken, ze had geen gevoel van richting in haar leven, en dat wilde ze vinden. Dat was voor haar de aanleiding om mij in te schakelen voor een coachtraject.
Voor veel jongeren is het lastig om hun studiekeuze te bepalen, daarin zijn mensen die op jonge leeftijd hun vader of moeder verloren niet uniek. Wat wel uniek is, is dat ze hun studiekeuze in veel geval laten bepalen door wat de mensen om hen heen aan kwaliteiten in ze zien, zonder dat die kwaliteiten aansluiten op wat ze nu echt willen. Je kent misschien dit plaatje wel:
Dit is het Ikigai model. Ikigai is een Japans concept dat staat voor datgene waar jij betekenis uit haalt, waar jij je bed voor uitkomt. ‘Iki’ betekent leven, en ‘gai’ waarde of doel. In je ikigai komen vier elementen samen: dat waar je van houdt, dat wat de wereld nodig heeft, dat waarvoor je betaald kunt worden en dat waar je goed in bent. Als je passie, je missie, je beroep en je roeping samenvallen, heb je je ikigai gevonden. Klinkt goed toch? Maar het is nog niet zo eenvoudig je ikigai te vinden. En zeker voor mensen die als kind hun vader of moeder verloren zijn, kan het lastig zijn om richting te vinden. En hier is waarom.
Gevoel van richting kwijt : oorzaken bij jong ouder verlies
Er zijn verschillende oorzaken waardoor mensen van wie de vader of moeder op jonge leeftijd overleden is, het gevoel van richting kwijt zijn in hun leven. Of beter uitgedrukt: geen gevoel van richting hebben gevonden toen ze opgroeiden. Ik noem er hier drie:
1 De enorme emotionele en psychologische impact maakt het vinden van richting lastig
Als een ouder overlijdt, is dat voor een kind heel moeilijk om te bevatten. Van de ene op de andere dag is vader of moeder er niet meer. Zelfs als het afscheid vooraf wordt gegaan door een lang ziekbed, blijft het gemis van de ouder een schok. Een kind is simpelweg niet voorbereid op het omgaan met zo’n groot verdriet. Dat gevoel van gemis zal blijven, als een constante bron van pijn die voor de buitenwereld lastig te begrijpen is. Dit kan het kind het gevoel geven dat ze alleen staan in hun verdriet. Maar ook dat ze alleen staan in de keuzes die ze later moeten maken. Dit kan een barrière worden voor het vermogen om vooruit te gaan en hun weg te vinden. Het kan zich uiten als een onzichtbare emotionele last die het lastig maakt om nieuwe doelen te stellen, een gevoel van richting te ervaren en positieve veranderingen in het leven te omarmen.
En hier komt nog iets bij kijken: het kan ook knap lastig zijn om je identiteit te ontwikkelen. Als kind ben je nog volop bezig om te ontdekken wie je bent en wie je wilt zijn. Je bent nog lang niet ‘af’. In die reis van zelfontdekking speelt een ouder een cruciale rol, iemand die je helpt bij het ontdekken van je passies en talenten. Maar als die ouder er niet meer is, blijft er een lege plek achter. Het perspectief en de inzichten van die ouder ontbreken, en dat kan het moeilijk maken om te begrijpen wat écht belangrijk is en welke richting, zowel persoonlijk als professioneel, bij jou als individu past.
2 Verandering in levensomstandigheden maken onzeker
Jong ouderverlies kan leiden tot ingrijpende veranderingen in de gezinsdynamiek en levensomstandigheden. Kinderen moeten zich aanpassen aan nieuwe rollen, verantwoordelijkheden en soms zelfs een veranderde levensstijl doordat de overgebleven ouder een nieuwe partner krijgt. Dit kan hun gevoel van stabiliteit en veiligheid aantasten. De veilige basis is weg, waarvandaan duidelijke richting in het leven gevonden kan worden. Vergelijk het maar met afzetten op een wiebelige plank naar een onzichtbaar doel in de verte. Zonder die stevige ondergrond om op te staan, lijken elke keuze en elke stap een sprong in het duister te zijn. En daar begin je liever niet aan.
Daarbij komt dat het kind een meester wordt in het zich aanpassen aan de omstandigheden. Het wil niet lastig zijn, want de overlevende ouder heeft het al zo zwaar. Maar daarbij verliest het kind uit het oog wat het zelf wil en fijn vindt. Ze zijn niet gewoon kind meer. Later zal een loopbaan in een richting waar hun talenten liggen, maar niet hun passie of missie dan een aanvaardbare keuze lijken. Maar deze keuze is niet ingegeven door wat echt bij hun past.
3 Verstoring van zelfvertrouwen en doelgerichtheid
Zelfvertrouwen kan een issue zijn bij mensen die op jonge leeftijd een ouder verloren zijn. Door deze traumatische ervaring kan bij hen een gevoel ontstaan dat niets zeker is in het leven. Zo was je vader of moeder er nog en van de ene op de andere dag moet je het zonder hem of haar doen. Het vertrouwen in de wereld en in zichzelf is daardoor aangetast. Ze krijgen ook niet meer de bevestiging en liefde van de ouder die weggevallen is. Daardoor kunnen kinderen zich afvragen of ze het wel wel waard zijn om liefde en succes te ervaren. Deze twijfels kunnen een ernstige invloed hebben op hun vermogen om zelfverzekerd te zijn en doelgerichte beslissingen te nemen. Dit kan leiden tot een voortdurende innerlijke strijd die het lastig maakt om te geloven in de eigen capaciteiten. Daarmee wordt het ook lastig om een duidelijk gevoel van richting en doelgerichtheid te ontwikkelen.
Richting vinden na jong ouderverlies
Het verlies van een ouder in de kinderleeftijd heeft een diepgaande impact. Als je dit hebt meegemaakt, heb je vaak ook een ongelooflijke veerkracht. Je bent groot geworden en hebt obstakels overwonnen die anderen nooit zullen tegenkomen. Daardoor is de kans groot dat jij dieper inzicht hebt in wat anderen beweegt, en kan je met veel compassie kijken naar de wereld om je heen. Je bent vaak op zoek naar betekenis en neemt geen genoegen met oppervlakkigheid. Dat maakt het ook zo waardevol om uiteindelijk de richting die je kwijt bent weer te vinden. Door jouw ikigai te vinden, zal er meer lichtheid in jouw leven zijn en meer levensvreugde.
Voor mensen die in de kindertijd een ouder verloren zijn heb ik een coachtraject ontwikkeld: van overleven naar krachtig leven. Mocht jij op jonge leeftijd je vader of moeder verloren zijn, en spreekt wat je hier gelezen hebt je aan, aarzel dan niet om contact met me op te nemen. Ik luister graag naar je.
En mocht je nog twijfelen of jong ouderverlies bij jou nog voor belemmeringen zorgt: Ik heb een e-book geschreven over de levenslange gevolgen van verlaat verdriet. Je kunt het downloaden door onderstaand formulier in te vullen.
